Nhà thờ chính tòa là gì?
Nhà thờ chính tòa (tiếng Latinh: Ecclesia cathedralis, gốc từ cathedra nghĩa là “cái ngai”) là nhà thờ chính của một giám mục trong các giáo phận hay tổng giáo phận thuộc các Giáo hội Kitô giáo, nơi có đặt tòa giám mục (ngai) của giám mục cai quản giáo phận (hay tổng giáo phận) đó.
Là nhà thờ mẹ của một giáo phận và hàng giáo sĩ tại đó được xếp cao hơn các giáo sĩ khác. Nhà thờ chính tòa phải được cung hiến với nghi thức trọng thể. Vì tính chất quan trọng nên trong tiếng Việt, nó còn được gọi là Nhà thờ lớn mặc dù không hẳn nó là nhà thờ có quy mô nhất trong khu vực đó.
Từ gốc của nhà thờ chánh tòa là gì?
Từ ngữ “Cathedral” xuất xứ từ chữ Hy Lạp kathedra (chữ Latin: cathedra), chỉ ngai tòa (chỗ ngồi, ghế ngồi) của vị Giám mục cai quản giáo phận, trong nhà thờ của mình. Từ này được dùng lần đầu để gọi nhà thờ chính tòa Taragona (vùng Catalonia, Tây Ban Nha) năm 516, với tên ecclesia cathedralis (nhà thờ mà Giám mục có ngai tòa).
Trong các nhà thờ chính tòa thời xưa, ngai (ghế ngồi, cathedra) của vị Giám mục cai quản giáo phận được đặt ở cuối gian cung thánh, phía trước là bàn thờ được đặt trên một bục cao hơn nền (thường là trên một nấm mộ của một thánh tử đạo). Trong ngôi nhà thờ lớn nhất châu Âu và nổi tiếng nhất thế giới là Nhà thờ thánh Phêrô ở Vatican, còn giữ một ngai của vị tông đồ trưởng, bao quanh bằng một tòa bằng đồng thau, ở phía sau bàn thờ chính. Tuy nhiên ngày nay, Nhà thờ thánh Phêrô không phải là nhà thờ chính tòa của giáo phận Rôma (cũng như của giáo hoàng, người cai quản giáo phận này), mà nhà thờ chính tòa của giáo phận này là Vương cung thánh đường Thánh Gioan Latêranô (San Giovanni in Laterano).
Ngai Giám mục là dấu chỉ và biểu tượng của quyền giảng dạy, quyền cai quản và quyền xét xử của Giám mục (“giáo quyền” hoặc “bản quyền”). Thời xưa, nhà thờ chính tòa không chỉ là nơi để thờ phượng, mà ngay từ các thế kỷ đầu của Kitô giáo, nó còn mang tính cách một tòa án thiêng liêng, và các nhà thờ chính tòa vừa là tòa nhà tôn giáo vừa là tòa nhà dân sự cho mãi tới thế kỷ 14. Người ta tụ họp tại đây không chỉ để dự các lễ nghi tôn giáo, mà còn vì những mục đích chính trị, hành chính. Mỗi nhà thờ chính tòa, đặc biệt là trong Giáo hội Công giáo trước đây và trong Anh giáo, đều có một kinh sĩ đoàn (capitulum) phục vụ.
Các cấp nhà thờ chính tòa
Các nhà thờ chính tòa có nhiều phẩm cấp khác nhau:
- Một nhà thờ giáo xứ mà trước kia từng là nhà thờ chính tòa của giáo phận thì gọi là proto-cathedral
- Một nhà thờ giáo xứ được tạm thời dùng làm nhà thờ chính tòa của giáo phận, gọi là pro-cathedral
- Một nhà thờ dùng làm nhà thờ chính tòa phụ của Giám mục giáo phận, gọi là co-cathedral
- Nhà thờ chính tòa của Giám mục cai quản giáo phận, gọi là cathedral
- Nhà thờ mà có các nhà thờ chính tòa của giáo phận các tỉnh phải phụ thuộc, gọi là metropolitan cathedral (nhà thờ chính tòa Giáo miền)
- Nhà thờ có các nhà thờ chính tòa Giáo miền trực thuộc, gọi là primatial cathedral (nhà thờ chính tòa Tổng giáo phận)
- Nhà thờ chính tòa cấp cao nhất mà các nhà thờ chính tòa mọi cấp phải phụ thuộc, gọi là patriarchal cathedral (nhà thờ chính tòa của Thượng phụ)
Xem thêm
- Vương cung thánh đường
- Giáo phận
Các nhà thờ chính tòa ở Việt Nam
STT | Giáo phận | Thành lập | Nhà thờ chính tòa |
1 | Tổng giáo phận Hà Nội | 1659 – 1960 | Nhà thờ chính tòa, Thánh Giuse |
2 | Giáo phận Bắc Ninh | 1883 | Nhà thờ chính tòa, Nữ vương Rất thánh Mân Côi |
3 | Giáo phận Bùi Chu | 1848 | Nhà thờ chính tòa, Nữ vương Rất thánh Mân Côi |
4 | Giáo phận Hà Tĩnh | 2018 | Nhà thờ chính tòa, Tổng lãnh thiên thần Micae |
5 | Giáo phận Hải Phòng | 1679 | Nhà thờ chính tòa, Nữ vương Rất thánh Mân Côi |
6 | Giáo phận Hưng Hóa | 1895 | Nhà thờ chính tòa, Thánh Têrêsa Hài Đồng |
7 | Giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng | 1939 | Nhà thờ chính tòa, Thánh Đa Minh |
8 | Giáo phận Phát Diệm | 1901 | Nhà thờ chính tòa, Nữ Vương Rất Thánh Mân Côi |
9 | Giáo phận Thái Bình | 1936 | Nhà thờ chính tòa, Thánh Tâm Chúa Giêsu |
10 | Giáo phận Thanh Hóa | 1932 | Nhà thờ chính tòa, Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội |
11 | Giáo phận Vinh | 1846 | Nhà thờ chính tòa,Đức Mẹ Lên Trời |
12 | Tổng Giáo phận Huế | 1850 – 1960 | Nhà thờ chính tòa, Trái tim Cực sạch Đức Mẹ |
13 | Giáo phận Ban Mê Thuột | 1967 | Nhà thờ chính tòa, Thánh Tâm Chúa Giêsu |
14 | Giáo phận Đà Nẵng | 1963 | Nhà thờ chính tòa, Thánh Tâm Chúa Giêsu |
15 | Giáo phận Kon Tum | 1932 | Nhà thờ chính tòa, Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội |
16 | Giáo phận Nha Trang | 1957 | Nhà thờ chính tòa, Chúa Kitô Vua |
17 | Giáo phận Qui Nhơn | 1659 | Nhà thờ chính tòa, Đức Mẹ Lên Trời |
18 | Tổng Giáo phận TP.HCM | 1844 – 1960 | Nhà thờ chính tòa, Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội |
19 | Giáo phận Bà Rịa | 2005 | Nhà thờ chính tòa, Thánh Giacôbê và Thánh Philípphê |
20 | Giáo phận Cần Thơ | 1955 | Nhà thờ chính tòa, Thánh Tâm Chúa Giêsu |
21 | Giáo phận Đà Lạt | 1960 | Nhà thờ chính tòa, Thánh Nicôla Bari |
22 | Giáo phận Long Xuyên | 1960 | Nhà thờ chính tòa, Nữ vương Hòa Bình |
23 | Giáo phận Mỹ Tho | 1960 | Nhà thờ chính tòa, Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội |
24 | Giáo phận Phan Thiết | 1975 | Nhà thờ chính tòa, Thánh Tâm Chúa Giêsu |
25 | Giáo phận Phú Cường | 1965 | Nhà thờ chính tòa, Thánh Tâm Chúa Giêsu |
26 | Giáo phận Vĩnh Long | 1938 | Nhà thờ chính tòa, Thánh Anna |
27 | Giáo phận Xuân Lộc | 1965 | Nhà thờ chính tòa, Chúa Kitô Vua |
Câu hỏi về Nhà thờ chính tòa
Nếu có bắt kỳ câu hỏi nào về bài viết Nhà thờ chính tòa là gì? hãy cho chúng mình biết nhé, mọi câu hỏi hay góp ý của các bạn sẽ giúp mình hoàn thiện hơn trong các bài sau
Bài viết Nhà thờ chính tòa là gì? được mình và team tổng hợp từ Wikipedia. Nếu thấy bài viết Nhà thờ chính tòa là gì? giúp ích cho bạn thì hãy ủng hộ team Like hoặc Share nhé!
Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/Nh%C3%A0_th%E1%BB%9D_ch%C3%ADnh_t%C3%B2a
Cụm từ tìm kiếm